နာမဝိသေသန

နာမ်ကို အထူးပြုသော ပုဒ်ကို နာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

နာမဝိသေသနတို့ကို အနက်အဓိပ္ပာယ်အရ မျိုး ခွဲသည်။

  1. ဂုဏ်ရည်ပြနာမဝိသေသန
  2. အညွှန်းနာမဝိသေသန
  3. သင်္ချာနာမဝိသေသန
  4. အမေးနာမဝိသေသန

ဖွဲ့စည်းတည်ဆောက်ပုံအရ မျိုး ခွဲသည်။

  1. ပင်ကိုနာမဝိသေသန
  2. ပေါင်းစပ်နာမဝိသေသန

နာမဝိသေသနသည် နာမ်ကို အထူးပြုသည်။ အချို့နာမဝိသေသနတို့သည် နာမ်ကို အထူးပြုခြင်းဖြင့် နာမ်၏ ဂုဏ်ရည်အသွေး အနည်းအများကို ခွဲခြားပြသည်။ ထို့သို့ခွဲခြားပြရာ၌ အဆင့် ဆင့် ရှိသည်။

  1. သာမန်အဆင့်
  2. သာလွန်အဆင့်
  3. အသာလွန်ဆုံးအဆင့်

    ဂုဏ်ရည်ပြနာမဝိသေသန

    နာမ်၏ ဂုဏ်အရည်အချင်းကို ပြ၍ ယင်းနာမ်ကို အထူးပြုသည့် ပုဒ်ကို ဂုဏ်ရည်ပြနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

    1. လိမ္မာသော
    2. ကောင်းသော
    3. မိုက်သော
    4. ချိုသော
    5. ခါးသော
    • မောင်ရေခဲသည် လိမ္မာသော ကျောင်းသားဖြစ်သည်။

      1. ဤဝါကျ၌ လိမ္မာသော က မောင်ရေခဲသည် မည်သို့သော ကျောင်းသား ဖြစ်ကြောင်းကို ပြသည်။
      2. လိမ္မာသော ဟူသော ပုဒ်သည် ဂုဏ်အရည်အချင်းကို ပြခြင်းဖြင့် ကျောင်းသား ဟူသော နာမ်ကို အထူးပြုသည်။
      3. ထို့ကြောင့် လိမ္မာသော သည် ဂုဏ်ရည်ပြနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။

    အညွှန်းနာမဝိသေသန

    နာမ်ကို ညွှန်ပြခြင်းဖြင့် အထူးပြုသည့် ပုဒ်ကို အညွှန်းနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

    1. သည်
    2. ထို
    3. ၄င်း
    4. တစ်စုံတစ်ခု
    5. တစ်ပါး
    6. အခြား
    • စကားသည် ရှေးပညာရှိတို့၏ အဆိုအမိန့်တည်း။

      1. ဤဝါကျ၌ စကား သည် နာမ်ဖြစ်သည်။ အဆိုပါ စကားသည် အခြားတစ်ပါးသော စကားမဟုတ်။ ရှေးပညာရှိတို့စကားဖြစ်ကြောင်းကို က ညွှန်ပြသည်။
      2. ထို့သို့ ညွှန်ပြခြင်းဖြင့် သည် စကား ဟူသော နာမ်ကို အထူးပြုသည်။
      3. ထို့ကြောင့် သည် အညွှန်းနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။
    • ရှေးပညာရှိတို့၏ အခြားအဆိုအမိန့်များလည်း ရှိသေးသည်။

      1. ဤဝါကျ၌ အဆိုအမိန့် သည် နာမ် ဖြစ်သည်။ သိရှိပြီးဖြစ်သော အဆိုအမိန့် များသာမက တစ်ပါးသော အဆိုအမိန့်များလည်း ရှိသေးကြောင်းကို အခြားက ညွှန်ပြသည်။
      2. ထို့သို့ ညွှန်ပြခြင်းအားဖြင့် အခြားသည် အဆိုအမိန့် ဟူသော နာမ်ကို အထူးပြုသည်။
      3. ထို့ကြောင့် အခြားသည် အညွှန်းနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။

    သင်္ချာနာမဝိသေသန

    အရေအတွက်ကိုလည်းကောင်း၊ အစဉ်ကိုလည်ကောင်း၊ အနည်းအများ ပမာဏကိုလည်းကောင်း ဖော်ပြ၍ နာမ်ကို အထူးပြုသော နာမဝိသေသနကို သင်္ချာနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

    သင်္ချာနာမဝိသေသန မျိုး ရှိသည်။

    1. အရေအတွက်ပြသင်္ချာနာမဝိသေသန
    2. အစဉ်ပြသင်္ချာနာမဝိသေသန
    3. ပမာဏပြသင်္ချာနာမဝိသေသန

      အရေအတွက်ပြသင်္ချာနာမဝိသေသန

      နာမ်၏ အရေအတွက်ကို ဖော်ပြ၍ ထိုနာမ်ကို အထူးပြုသော နာမဝိသေသနကို အရေအတွက်ပြသင်္ချာနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

      1. သုံးယောက်
      2. (၁၀)ယောက်
      3. အယောက်(၂၀)
      4. နှစ်ခု
      5. (၁၀)ခု
      6. အခု(၂၀)
      7. လေးပင်
      8. (၁၀)ပင်
      9. အပင်(၂၀)
      10. ငါးကောင်
      11. (၁၀)ကောင်
      12. အကောင်(၂၀)
      13. ခြောက်ဦး
      14. (၁၀)ဦး
      • ယောက်

        1. ကျောင်းသား သုံးယောက် စာဖတ်နေကြသည်။
        2. ကျောင်းသား (၁၀)ယောက် စာဖတ်နေကြသည်။
        3. ကျောင်းသား အယောက်(၂၀) စာဖတ်နေကြသည်။
      • ခု

        1. ဤစာသင်ခန်းထဲ၌ ပြက္ခဒိန်နှစ်ခု ရှိသည်။
        2. ဤစာသင်ခန်းထဲ၌ ပြက္ခဒိန် (၁၀)ခု ရှိသည်။
        3. ဤစာသင်ခန်းထဲ၌ ပြက္ခဒိန် အခု(၂၀) ရှိသည်။
      • ပင်

        1. ကျောင်းဝင်းထဲ၌ ငှက်ပျော သုံးပင် စိုက်ထားသည်။
        2. ကျောင်းဝင်းထဲ၌ ငှက်ပျောပင် (၁၀)ပင် ရှိသည်။
        3. ကျောင်းဝင်းထဲ၌ ငှက်ပျောပင် အပင်(၂၀) စိုက်ထားသည်။
      • ကောင်

        1. ဦးလေးမှာ နွားလေးကောင် ရှိသည်။
        2. ဦးလေးမှာ နွား (၁၀)ကောင် ရှိသည်။
        3. ဦးလေးမှာ နွားအကောင်(၂၀) ရှိသည်။
      • ဦး

        1. အဖွဲ့ဝင် ငါးဦးအစည်းအဝေး တက်ရောက်ကြသည်။
        2. အဖွဲ့ဝင် (၁၀)ဦး အစည်းအဝေး တက်ရောက်ကြသည်။

      အစဉ်ပြသင်္ချာနာမဝိသေသန

      နာမ်၏ အစဉ်ကို ဖော်ပြ၍ ထိုနာမ်ကို အထူးပြုသော နာမဝိသေသနကို အစဉ်ပြသင်္ချာနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

      1. အမှတ်(၃)
      2. (၄)စင်းမြောက်
      3. (၁၀)နှစ်မြောက်
      4. ဒုတိယအကြိမ်
      5. ဒုတိယအကြိမ်မြောက်
      • ဥပမာ

        1. မောင်မြင့်သည် အမှတ်(၃) အထက်တန်းကျောင်းက ကျောင်းသားဖြစ်သည်။
        2. (၄)စင်းမြောက် မီးရထားသည် ဘူတာရုံမှ စတင် ထွက်ခွာပြီ။
        3. ညီမလေး၏ (၁၀)နှစ် မွေးနေ့၌ ဧည့်ခံပွဲ ကျင်းပမည်။
        4. ဒုတိယအကြိမ် စကားရည်လုပွဲကို ကျောင်း၌ ယနေ့ ကျင်းပသည်။
        5. ကျွန်တော်တို့ရွာ၌ ဒုတိယအကြိမ်မြောက်လှေပြိုင်ပွဲကို လွတ်လပ်ရေးနေ့၌ ကျင်းပမည်။

      ပမာဏပြသင်္ချာနာမဝိသေသန

      ပမာဏကို ဖော်ပြ၍ နာမ်ကို အထူးပြုသော နာမဝိသေသနကို ပမာဏပြသင်္ချာနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

      1. အမြောက်အမြား
      2. များစွာသော
      3. အများ
      4. အချို့
      5. အချို့သော
      6. ခပ်သိမ်း
      7. ခပ်သိမ်းသော
      8. အားလုံး
      9. အားလုံးသော
      • ဥပမာ

        1. ဦးလှသည် ငွေအမြောက်အမြား ကိုဘဏ်၌ စုထားသည်။ များစွာသော ပရိတ်တို့သည် ငြိမ်သက်စွာ နားထောင်နေကြသည်။
        2. အဖွဲ့ဝင်အများက ဦးမြ၏ စေတနာကို လေးစားကြသည်။
        3. ကျောင်းသား အချို့ ကစားနေကြသည်။ အချို့သော ကျောင်းသားများ ကစားနေကြသည်။
        4. သတ္တဝါခပ်သိမ်း ကျန်းမာကြပါစေ။ ခပ်သိမ်းသော သတ္တဝါတို့ ကျန်းမာကြပါစေ။
        5. မြစ်အားလုံးသည် ကောက်ကွေ့ကြကုန်၏။ အားလုံးသော မြစ်တို့သည် ကောက်ကွေ့ကြကုန်၏။

      အမေးနာမဝိသေသန

      အမေးသဘောဖြင့် နာမ်ကို အထူးပြုသော နာမဝိသေသနကို အမေးနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

      1. မည်မျှ
      2. မည့်သည့်
      3. မည်သို့သော
      4. ဘယ်
      5. အဘယ်
      6. ဘယ်လောက်
      • မောင်သံချောင်းတို့အတန်းတွင် ကျောင်းသား မည်မျှစာမေးပွဲ အောင်သနည်း။

        1. ဤဝါကျတွင် ရှိသော ကျောင်းသား သည် နာမ် ဖြစ်သည်။
        2. မည်မျှ ဟူသော ပုဒ်သည် စာမေးပွဲအောင်သော အရေအတွက်ကို မေးမြန်းသည့် သဘောဖြင့် ကျောင်းသား ဟူသော နာမ်ကို အထူးပြုသည်။
        3. ထို့ကြောင့် မည်မျှသည် အမေးနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။
      • မုန့်နှစ်မျိုးတွင် မည့်သည့်မုန့် ကို ပိုကြိုက်သနည်။

        1. ဤဝါကျတွင် ရှိသော မုန့်သည် နာမ် ဖြစ်သည်။
        2. မည်သည့် ဟူသော ပုဒ်သည် ပိုကြိုက်သော မုန့်အမျိုးအမည်ကို မေးမြန်းသည့်သဘောဖြင့် မုန့် ဟူသော နာမ်ကို အထူးပြုသည်။
        3. ထို့ကြောင့် မည်သည့် သည် အမေးနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။
      • မောင်ရေခဲသည် မည့်သို့သောကျောင်းသား ဖြစ်သနည်း။

        1. ဤဝါကျတွင် ရှိသော ကျောင်းသား သည် နာမ်ဖြစ်သည်။
        2. မည်သို့သော ဟူသော ပုဒ်သည် မောင်ရေခဲ မည်သို့သော သူဖြစ်ကြောင်းကို မေးမြန်းသည့် သဘောဖြင့် ကျောင်းသား ဟူသော နာမ်ကို အထူးပြုသည်။
        3. ထို့ကြောင့် မည်သို့သော သည် အမေးနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။

      ပင်ကိုနာမဝိသေသန

      မြန်မာသဒ္ဒါနည်းဖြင့် ခွဲစိတ်၍လည်း မရ၊ ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားခြင်းလည်းမဟုတ်၊ နဂိုမူလအတိုင်းဖြစ်သော နာမဝိသေသနကို ပင်ကိုနာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

      1. ကောင်းသော
      2. မြင့်သော
      3. အေးသော
      4. ချိုသော
      5. ဝသော
      6. ခမ်းနားသော
      7. လိမ္မာသော
      8. ယဉ်ကျေးသော
      9. ဝပြောသော
      • သာဓကအားဖြင့် ကောင်း၊ မြင့်၊ အေး စသည်တို့သည် ခွဲစိတ်၍လည်းမရ၊ ပေါင်းစပ်ထားခြင်းလည်းမဟုတ်သော ပင်ကိုနာမဝိသေသနများ ဖြစ်ကြသည်။
      • ခမ်းနား ဟူသော နာမဝိသေသနသည်လည်း ခွဲစိတ်၍မရသော ပေါင်းစပ်ဖွဲ့စည်းထားခြင်းလည်း မဟုတ်သော ပင်ကိုနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။ ခမ်းနား ၏ဆိုလိုရင်း အနက်မှာ ကြီးကျယ်ထည်ဝါသော ဟူ၍ဖြစ်သည်။ ခမ်းနား ကိုခွဲလိုက်လျှင် ခမ်း နှင့် နား ဟူသော အစိတ်အပိုင်း နှစ်ခုကို ရမည်။ သို့ရာတွင် ခမ်းသည်လည်းကောင်း၊ နားသည်လည်းကောင်း ခမ်းနား ၏ ဆိုလိုရင်းအနက်ကို မပေးနိုင်ချေ။
      • ဤသို့ခွဲစိတ်ခြင်းဖြင့်ဆိုလိုရင်း အနက်အဓိပ္ပာယ်မှာ ပျက်သွားသည်။ ထို့ကြောင့် ခမ်းနားသည် ထပ်မံခွဲစိတ်မရသော ပင်ကိုနာမဝိသေသန ဖြစ်သည်။
      • ထိုနည်းအတူ လိမ္မာသော၊ ယဉ်ကျေးသော၊ ဝပြောသော စသည်တို့သည် ခွဲစိတ်၍လည်းမရ၊ ပေါင်းစပ်ထားခြင်းလည်းမဟုတ်၊ နဂိုမူလအတိုင်းဖြစ်သော ပင်ကိုနာမဝိသေသနများ ဖြစ်ကြသည်။

        ပေါင်းစပ်နာမဝိသေသန

        နာမဝိသေသနတစ်ခု အနည်းဆုံး ပါဝင်လျက် နာမ်တစ်ခုနှင့်ဖြစ်စေ၊ နာမဝိသေသနတစ်ခုနှင့်ဖြစ်စေ ပေါင်းစပ် ဖွဲ့စည်းထားသော နာမဝိသေသနကို ပေါင်းစပ်နာမဝိသေသန ဟု ခေါ်သည်။

        1. ရုပ်ဖြောင့်
        2. ပါးစပ်ဖွာ
        3. မျက်စိဖွဲ
        4. မျက်နှာပွင့်
        5. သတ္တိပြောင်
        6. ညံ့ဖျင်း
        7. ကျယ်ပြန့်
        8. သေးသွယ်
        • နာမ်နှင့် နာမဝိသေသန

            နာမ်နာမဝိသေသနပေါင်းစပ်နာမဝိသေသန
            ရုပ်ဖြောင့်ရုပ်ဖြောင့်
            ပါးစပ်ဖွာပါးစပ်ဖွာ
            မျာက်နှာပွင့်မျာက်နှာပွင့်
            သတ္တိပြောင်သတ္တိပြောင်
            စိတ်တိုစိတ်တို
            အားငယ်အားငယ်
          1. နာမဝိသေသနနှင့် နာမဝိသေသန

              နာမဝိသေသနနာမဝိသေသနပေါင်းစပ်နာမဝိသေသန
              ညံ့ဖျင်းညံ့ဖျင်း
              ကျယ်ပြန့်ကျယ်ပြန့်
              သေးသွယ်သေးသွယ်
              မိုက်ရိုင်းမိုက်ရိုင်း
              ကြီးလေးကြီးလေး
              ဖြောင့်မတ်ဖြောင့်မတ်
              တည်ငြိမ်တည်ငြိမ်

            သာမန်အဆင့်

            နာမ်ပုဒ် တစ်ခုခုကို အထူးပြုခြင်းဖြင့် ထိုနာမ်ပုဒ်တွင်ရှိသော ဂုဏ်ရည်အသွေးကို သာမန်မျှပြသော နာမဝိသေသနသည် သာမန်အဆင့် ဖြစ်သည်။

            1. ရဲရင့်သော
            2. ချွဲပျစ်သော
            3. လတ်ဆတ်သော
            4. မွှေးသော
              • ရဲရင့်သောစစ်သူကြီး

                1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သည့် ရဲရင့်သော က စစ်သူကြီး၏ ရဲရင့်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေးကို သာမန်မျှ ဖော်ပြသည်။
              • ချွဲပျစ်သောအရည်

                1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သည့် ချွဲပျစ်သော က အရည်၏ ချွဲပျစ်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေးကို သာမန်မျှ ဖော်ပြသည်။
              • လတ်ဆတ်သော အသီးအနှံ

                1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သည့် လတ်ဆတ်သော က အသီးအနှံ၏ လတ်ဆတ်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေးကို သာမန်မျှ ဖော်ပြသည်။
              • မွှေးသောပန်း

                1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သည့် မွှေးသော က ပန်း၏ မွှေးသည့် ဂုဏ်အရည်အသွေးကို သာမန်မျှ ဖော်ပြသည်။

              သာလွန်အဆင့်

              ဂုဏ်အရည်အသွေးရှိသော နာမ်ပုဒ် နှစ်ခုတို့တွင် တစ်ခုသည် အခြားတစ်ခုထက် ဂုဏ်အရည်အသွေး သာလွန်ကြောင်း နှိုင်းယှဉ်ပြသော နာမဝိသေသနသည် သာလွန်အဆင့် ဖြစ်သည်။

              1. သာ၍ရဲရင့်သော
              2. သာ၍ချွဲပျစ်သော
              3. သာ၍လတ်ဆတ်သော
              4. သာ၍မွှေးသော
                • သာ၍ရဲရင့်သော စစ်သူကြီး

                  1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သည့် စစ်သူကြီးသည် အခြား စစ်သူကြီးထက် ရဲရင့်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေး သာလွန်ကြောင်းကို သာ၍ရဲရင့်သောဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။
                • သာ၍ချွဲပျစ်သော အရည်

                  1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သော အရည်သည် အခြားအရည် တစ်မျိုးထက် ချွဲပျစ်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေး သာလွန်ကြောင်းကို သာ၍ချွဲပျစ်သော ဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။
                • သာ၍လတ်ဆတ်သော အသီးအနှံ

                  1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သည့် အသီးအနှံသည် အခြား အသီးအနှံတစ်မျိုးထက် လတ်ဆတ်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေးသာလွန်ကြောင်းကို သာ၍လတ်ဆတ်သော ဟူသည့် နာမဝိသေသန က ပြသည်။
                • သာ၍မွှေးသော ပန်း

                  1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သော ပန်းသည် အခြားပန်းတစ်မျိုးထက် မွှေးသည့် ဂုဏ်အရည်အသွေးသာလွန်ကြောင်းကို သာ၍မွှေးသော ဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။

                အသာလွန်ဆုံးအဆင့်

                ဂုဏ်အရည်အသွေးရှိသော နာမ်ပုဒ် အားလုံးအနက်မှ နာမ်ပုဒ် တစ်ခု၏ ဂုဏ်အရည်အသွေးသည် အခြား နာမ်ပုဒ်အားလုံး၏ ဂုဏ်အရည်အသွေးထက် အသာလွန်ဆုံးဖြစ်ကြောင်းပြသည့် နာမဝိသေသနသည် အသာလွန်ဆုံးအဆင့် ဖြစ်သည်။

                1. အရဲရင့်ဆုံး
                2. အချွဲပျစ်ဆုံး
                3. အလတ်ဆတ်ဆုံး
                4. အမွှေးဆုံး
                  • အရဲရင့်ဆုံး စစ်သူကြီး

                    1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သော စစ်သူကြီးသည် စစ်သူကြီး အားလုံးအနက် ရဲရင့်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေး၌ အသာလွန်ဆုံး ဖြစ်ကြောင်းကို အရဲရင့်ဆုံး ဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။
                  • အချွဲပျစ်ဆုံး အရည်

                    1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သော အသီးအနှံသည် အသီးအနှံ အားလုံးအနက် ချွဲပျစ်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေး၌ အသာလွန်ဆုံး ဖြစ်ကြောင်းကို အချွဲပျစ်ဆုံး ဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။
                  • အလတ်ဆတ်ဆုံး အသီးအနှံ

                    1. ဤသာဓက၌ ပါဝင်သော အသီးအနှံသည် အသီးအနှံ အားလုံးအနက် လတ်ဆတ်သည့် ဂုဏ်အရည်အသွေး၌ အသာလွန်ဆုံးဖြစ်ကြောင်းကို အလတ်ဆတ်ဆုံး ဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။
                  • အမွှေးဆုံး ပန်း

                    1. ဤသာဓကတွင် ပါဝင်သည့် ပန်းသည် ပန်း အားလုံးအနက် မွှေးသည့် ဂုဏ်အရည်အသွေး၌ အသာလွန်ဆုံး ဖြစ်ကြောင်းကို အမွှေးဆုံး ဟူသည့် နာမဝိသေသနက ပြသည်။